Macro-economie – De Blick op de beurs

Negatieve olieprijs?

Je kon de voorbije 24 uur niet naast krantenkoppen over een “negatieve olieprijs” kijken.

Klopt dit? Hoe komt het dat olie zo sterk gedaald is in prijs? Hoe ziet de nabije toekomst er nu uit?

De olieprijs is niet negatief en is dat nooit geweest

Vandaag, 21 april, staat hij wel op een dieptepunt, maar niet negatief.

Hoe komt het dan dat de krantenkoppen dit wel zo berichtten?

Daarvoor kijken we eerst naar de oorzaak van de lage olieprijzen.

Coronavirus

De prijs van olie is – zoals de prijs van eender welk goed in een normaal functionerende economie – afhankelijk van vraag en aanbod. Hogere vraag, hogere prijs; hoger aanbod, lagere prijs.

Toen het coronavirus in China uitbrak, besloot de overheid Wuhan in lockdown te brengen en verschillende andere maatregelen uit te roepen. Deze verlaagden de economische activiteit van China drastisch, waardoor de vraag naar olie stevig terugliep.

Saoedi’s

Door de dalende vraag naar olie, zakte de prijs ook: van 70 naar 55 dollar per barrel. Kijk op de grafiek naar de evolutie van olie in januari.

Dit was niet naar de zin van Saoedi-Arabië, dat volgens het IMF een ‘fiscal breakeven price of oil’ heeft van 80 dollar per barrel. Dit is de prijs die het land, als exporteur, nodig heeft om zijn begroting break-even te draaien.

Sinds eind de jaren 70 hebben de Arabieren hier een trucje voor gevonden: productieknip. Door het aanbod te verlagen, wordt het effect van een lagere vraag uitgewist, waardoor de prijs weer stijgt. Dit waren ze ook nu weer van plan.

Rusland

Enige probleem: Saoedi-Arabië is niet langer oppermachtig als olie-exporteur. De VS heeft zichzelf dankzij schalie-gas omgetoverd van grootste importeur naar grootste exporteur, terwijl onder meer Rusland ook terrein heeft gewonnen.

Net zoals Saoedi-Arabië, heeft Rusland heeft de olie-inkomsten nodig om de begroting op peil te houden. Voor hen is tijdelijk een lagere olieprijs echter minder erg, omdat het zijn concurrenten (onder meer Amerikaanse schalie-oliebedrijven die een véél hogere olieprijs nodig hebben om te blijven overleven) zo kan vernietigen. Wanneer deze uit de markt verdreven zijn, is er vanzelf minder aanbod en zal de prijs weer stijgen, zonder dat zij hun productie moeten verminderen (wat uiteraard ook tot minder inkomsten leidt).

Lang verhaal kort: Rusland gaat niet akkoord met Saoedi-Arabië om een productieknip door te voeren. De Saoedi’s zijn woest en draaien als vergelding de kranen volledig open, om de olieprijs te doen kelderen. Dit zie je vanaf maart op de grafiek.

Hiermee hopen ze Rusland te chanteren om snel toe te geven en hun olieproductie te minderen. Maar, zoals gezegd: Rusland vindt tijdelijk een lage olieprijs niet echt een probleem.

Trump

Trump ziet het gevaar voor zijn olie-industrie in, en roept meermaals de OPEC+ (OPEC en Rusland) op tot productieknips. Samen met de VS (OPEC++) komen ze zelfs tot een akkoord op 10 april (zie de stijging op de grafiek!) om vanaf 1 mei gezamenlijk minder te produceren.

Maar daarmee is het probleem absoluut niet verholpen: er zullen van 10 april tot 1 mei dagelijks 28 miljoen vaten méér opgepompt worden dan dat er geconsumeerd kunnen worden. 28 miljoen. Na de productieknips in mei (ten belope van 7 miljoen vaten) zal er, bij ongewijzigde vraag, dus nog steeds een dagelijkse overschot van 21 miljoen vaten zijn.

Tankers

Die overschot moet ergens opgeslagen worden. Dit kan aan land, maar wordt al gauw erg duur. Een beter alternatief zijn olietankers:

Deze tankers dienen normaal als transportschepen, om olie van punt A naar punt B te transporteren. Vandaag wordt reeds 10% gebruikt als opslag: ze liggen stil, voor de kust, tot de nok toe gevuld met olie. Dagelijks stijgt het aantal schepen dat stil ligt.

Ook hier geldt weer de wet van vraag en aanbod: het aanbod van aantal schepen is vast (een schip wordt immers niet gebouwd op enkele weken tijd), waardoor een stijging van de vraag per direct leidt tot een stijging in de prijs.

Hierdoor zijn de VLCC-tarieven (tarieven om gebruik te maken van een olietanker) op recordniveau’s beland.

Bij Valuejagers hebben we dit al een aantal weken geleden zien aankomen, inmiddels staan beurskoersen van olietankers gemiddeld zo’n 35% hoger: https://valuejagers.com/insights/gezonde-olietanker-zelden-of-nooit-zo-goedkoop/

Olie opslagen kost je dan ook dagelijks een smak geld. Dit verlaagt op zijn beurt weer de vraag naar olie.

Negatieve olieprijs? Nee!

Om terug te komen bij het eerste punt: is er nu een negatieve olieprijs? Nee, dat is fout.

Wat wel het geval is, is dat de ‘oil futures’ voor mei negatief zijn. Futures zijn contracten die je verplichten op een afgesproken tijdstip, voor een afgesproken prijs een afgesproken hoeveelheid olie te kopen/verkopen.

Je kan nu bijvoorbeeld een future aangaan, waarbij je jezelf verplicht een barrel olie te kopen volgend jaar, als je verwacht dat de prijs dan hoger zal staan. Indien dat dan inderdaad het geval is, koop je volgend jaar die barrel olie en verkoop je hem direct door voor winst.

Eigenlijk is het nooit de bedoeling dat de contracten daadwerkelijk uitgevoerd worden, dit is slechts in een kleine minderheid het geval. Vaak verkoopt men de dag voor vervaldag zijn contract, aan de olieprijs, zodat men niet daadwerkelijk de olie dient aan te kopen.

Wel Contango!

Vandaag was het de vervaldag voor de contracten van 1 mei. Verschillende traders hadden echter nog de verplichting lopen om olie aan te moeten kopen aan een bepaalde prijs. Zij zouden dus, indien ze hun future niet verkochten, op 1 mei miljoenen liters olie op hun naam in een haven afgeleverd krijgen. Niet direct waar je als trader in je kantoor op Wall Street op staat te wachten.

Dus, die futures werden verkocht. Echter, niemand wilt ze kopen. Wie wil er immers een product kopen waarvoor je per dag dat het opslaat, een rib moet verkopen? De verkopers willen ook niet hun futurescontract terugkopen, omdat zij blij zijn van de olie vanaf te zijn.

Hierdoor ontstaat er een paniek-effect. Immers, binnen een aantal uur vervalt je contract en ben je verplicht die verdomde olie aan te kopen. Verkopen dus. Maar niemand wil kopen? Wat als je een euro minder biedt dan de échte olieprijs? Kopers moeten dan eventjes de olie opslaan, maar kunnen het daarna wel voor meer verkopen. Dat zou werken, mocht de opslag intussen niet zo duur zijn. Je dient dus véél minder te vragen dan wat de échte olieprijs bedraagt, om het alsnog verkocht te krijgen… De futures daalden dus tot -40 dollar per barrel, terwijl de olieprijs zelf nog steeds positief is.

Toekomst

De olieprijzen blijven laag zolang Saoudi-Arabië en Rusland niet overeenkomen. Of, wanneer de vraag naar olie sterk stijgt doordat de economie zich herstelt nu langzaamaan de overheidsmaatregelen opgeheven worden. Zolang dit niet gebeurt, kost het erg veel geld om olie op te slaan, wat kopers af schrikt en de koers dus nog verder kan drukken.

Over de CoronaCrash

Op dit moment noteert de BEL20 40% onder zijn piek midden februari. De Amerikaanse S&P500 doet het “beter” en is slechts 30% gedaald. Hoe komt dit? Welke lessen kan je hier als belegger uit trekken? En vooral: hoe nu verder?

De oorzaak van de crash

Simpel, Corona! Ja toch?

Wel, niet helemaal. Het coronavirus an sich heeft nauwelijks enige economische impact. Dat hebben de draconische maatregelen die getroffen worden om de verspreiding in te dijken.

Door de lagere economische activiteit daalt de vraag naar olie. Dit resulteert in een daling van de olieprijs. Om deze te stutten, trachtte OPEC overeen te komen met Rusland een productiedaling door te voeren. Dit mislukte, waarna ze de oliepompen éxtra hard aan het werk zette. Gevolg: crash van de olieprijs. Dit is een schok voor verschillende olieproducerende landen, waaronder de Verenigde Staten.

Zo wordt er over een “1-2 punch” gesproken.

Impact op bedrijven

Bedrijven lopen gedurende dagen, weken en misschien zelfs maanden inkomsten mis – terwijl de kosten grotendeels blijven lopen. Machines dienen afgeschreven te worden, huur moet betaald worden, abonnementen op software blijven lopen en personeelskosten blijven ook aantikken.

Op momenten als deze speelt de liquiditeit een cruciale rol. Dit is het bedrag aan (quasi-) cash dat het bedrijf op de bankrekening heeft staan, in vergelijking met de kosten en (belangrijk!) schuldaflossingen die op zeer korte termijn betaald moeten worden.

Wanneer een bedrijf onvoldoende cash heeft om aan zijn betalingen te voldoen, dient het bij te lenen. Indien banken dit niet toestaan, is het bedrijf failliet.

Voorbeeld

Capa, de overkoepelende organisatie van vliegtuigmaatschappijen, stelt dat de meeste vliegtuigmaatschappijen failliet zullen zijn tegen eind mei, indien er geen maatregelen getroffen worden.

Deze economische impact zou niet te overschatten zijn. Wereldwijd zijn er 10.2 miljoen mensen direct tewerkgesteld in de vliegindustrie. Daarnaast worden er 55.3 miljoen indirecte jobs gecreëerd, grotendeels in het toerisme.

En dit is maar één van de getroffen industrieën. Je kan er vast nog wel een aantal bedenken die in gelijkaardige problemen komen (horeca, cruiseschepen…)

Impact op de beurs

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de beurzen bloedrood kleuren. Echter, de klassieke theorie stelt dat een aandeel even veel waard is als “al zijn toekomstige cashflows, verdisconteerd”.

Zijn dan echt al de toekomstige cashflows van de Belgische bedrijven met 40% gedaald?

Wel, neen. Absoluut niet. Er is immers een verschil tussen prijs van een aandeel en de waarde ervan. De waarde van het aandeel ligt nu een aantal procent lager, maar de prijs wordt momenteel door iets helemaal anders geregeerd: emoties, marktsentiment.

Deze emotie kan opgevolgd worden aan de hand van de “fear and greed index”:

Je ziet dat we nu reeds een week in een absoluut dal vertoeven. Gezellig is anders.

Warren Buffet, de Amerikaanse superbelegger, stelde ooit: “be fearful when others are greedy and be greedy when others are fearful”.

Lessen te leren?

Een andere quote van mijn vriend Warren, luidt: “Only when the tide goes out do you discover who’s been swimming naked”.

Enkel in tijden van crisis, zie je wie er zich te veel risico op de hals aan het jagen was. Beleggers die zich indekken tegen risico, lopen een stuk minder verlies op. Het is jammer dat daar inderdaad een crash voor nodig is om aan te kunnen tonen.

Hoe nu verder?

Zoals gezegd, hangen aandeelkoersen van twee factoren af: de waarde van het aandeel en het marktsentiment.

De impact op de waarde is vooralsnog onbekend, wat op zijn beurt het marktsentiment naar beneden trekt. In slechte tijden gaan beleggers bij onzekerheid uit van een worst-case scenario. In goede tijdens doen ze het tegenovergestelde. Vandaar dat koersen zo kunnen schommelen, terwijl de waardes eerder constant blijven stijgen.

Zelf verwacht ik beterschap zodra bedrijven de eerstekwartaalcijfers publiceren. Dan wordt het mogelijk om de impact te kwantificeren en zal de prijs terug dichter tegen de waarde komen. Vermoedelijk ligt de waarde op dit moment boven de prijs, zodat bij publicatie van de cijfers de prijs omhoog zal bewegen.

Lange-termijnbeleggers kunnen bijgevolg aan soldenprijzen topaandelen aankopen. Let hier wel bij op dat je het geld niet onmiddellijk terug nodig hebt, gezien de beurs eerst nog verder omlaag kan alvorens op te veren. Dek daarnaast je risico in! Dit kan op verscheidene manieren, maar dat is een blogpost an sich.

Veel succes.

Bronnen

https://aviationbenefits.org/economic-growth/supporting-employment/

https://centreforaviation.com/analysis/reports/covid-19-by-the-end-of-may-most-world-airlines-will-be-bankrupt-517512?utm_source=Media%20Update%20%232&utm_medium=CAPA%20Newsletter&utm_campaign=March20&utm_term=%5BRead%20more%5D&=null&=null&=null&utm_content=email&cm_mmc=Act-On%20Software-_-email-_-COVID-19%3A%20By%20the%20end%20of%20May%2C%20most%20world%20airlines%20will%20be%20bankrupt-_-%5BRead%20more%5D

https://money.cnn.com/data/fear-and-greed/

Hoe werken valuta? Quick and dirty uitleg.

Valuta, currencies of wisselkoersen. Eigenlijk kom je er niet vaak mee in aanraking, als Europeaan, gezien wij een eengemaakte munt hebben, de euro. Echter, wanneer je je toffe reis maakt naar Bali, moet je betalen met de Indonesische Rupi, terwijl in New York betaald wordt met de Dollar.

Impact van valuta

De impact van een wijziging in valuta kan enorm zijn voor handel met het buitenland. Praktisch voorbeeld: Turkije.

Stel, we moeten 100 Turkse Lira betalen om, laat ons zeggen, een mooi tapijt te importeren. In begin 2017 moesten wij 0.25 euro betalen per Turkse lira. Het tapijt kost ons dus 25 euro. Echter, de Turkse lira is sindsdien gecrasht. Nu is 1 Turkse lira nog maar 0.15 euro. Als wij nu datzelfde tapijt willen importeren aan 100 lira, kost ons dit nog maar 15 euro.

Voor importeurs is een crash in de munt dus erg goed nieuws. Echter, als jij een Europees bedrijf bent dat tapijten produceert in Turkije, dan is dit veel minder goed nieuws. Nog erger is het wanneer je een Europese aandeelhouder bent die Turkse aandelen bezit. Het kan zijn dat het aandeel zélf gestegen is, maar als je het verkoopt en je lira terug in euro’s wilt wisselen, maak je gigantisch verlies (omdat je nu minder euro per lira krijgt).

Waarom wijzigen valuta?

Op korte termijn (dag op dag, week op week) is een wijziging in valuta onvoorspelbaar. Toch voor jou en mij. Er zijn miljoenen ‘forextraders’, die hier wel professioneel mee bezig zijn.

Op lange termijn echter, kun je wel een evolutie in valuta zien aankomen. Kort door de bocht zijn er een aantal oorzaken die valuta doen bewegen: interest, inflatie en handelsoverschot.

Wanneer een land erg veel exporteert, maar niks importeert, ontstaat er een handelsoverschot. Terug naar Turkije: als zij alleen maar tapijten exporteren, worden ze heel de tijd betaald met lira. Andere landen hebben dus lira nodig, om die tapijten te kunnen kopen. Deze importerende landen gaan dan op de geldmarkt hun euro’s/dollars/rupis inruilen tegen lira, om er een tapijt mee te kopen. Dit zorgt er voor dat er vraag ontstaat naar de lira, wat de prijs er van omhoog duwt.

Langs de andere kant speelt de interestvoet en de inflatiegraad ook een grote rol. Inflatie betekent dat het geld minder waard wordt. Dus als er ergens veel inflatie is, daalt de waarde van het geld, en dus ook de waarde van de munt.

De centrale bank probeert inflatie tegen te gaan door de interestvoeten te sturen. Als de inflatie te hoog is, verhoogt de centrale bank de interestvoet, zodat er minder geleend wordt maar meer gespaard (je ontvangt immers meer op je spaarboekje). Hierdoor wordt er minder geïnvesteerd en geconsumeerd, wat de inflatie terug naar beneden duwt.

Een land dat hoge inflatie heeft, maar de interestvoet laag houdt, zal dus hyperinflatie beginnen krijgen. Dit was het geval in Turkije, waar de centrale bank de rente te laag heeft gehouden (onder politieke druk). Hierdoor is hyperinflatie ontstaan die de Lira omlaag heeft geduwd.

Hoe beleggen in valuta?

In valuta zélf beleggen raad ik je niet aan te doen, omdat het geen waarde creeërt. Aandelen maken winst en keren die uit in de vorm van dividenden. Als je graag wilt profiteren van een verwachte stijging in een wisselkoers, heb je er meer aan om te beleggen in een aandeel dat noteert in die wisselkoers. Zo krijg je én het dividend én de stijging van dat valuta.

Ook is het erg belangrijk om te realiseren dat op korte termijn valuta nogal kunnen schommelen. Misschien nog belangrijker is om te beseffen dat politici zelden economen zijn, en niet de meest economisch optimale keuzes maken. Als volgens jouw analyse een munt in een opkomende markt zou moeten stijgen, maar politici nemen discutabele beslissingen, dan kun je wel serieus je broek scheuren aan die valuta.

Vandaar dat ik er de voorkeur aan geef om vooral in Europese aandelen te beleggen, die dus ook noteren in euro. Zo haal ik het risico dat beleggen in vreemde valuta met zich meebrengt, uit mijn portefeuille.